Tryb postępowania organów podatkowych w zakresie udzielania ulg w spłacie zobowiązań podatkowych regulują:
- ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa,
- ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej,
- przepisy unijne.
Podatkowa pomoc przyznawana jest w formie decyzji administracyjnej, wyłącznie na wniosek podmiotu ubiegającego się o pomoc (beneficjenta pomocy), po spełnieniu określonych wymogów formalnych określonych zarówno w Ordynacji podatkowej, jak i w ustawie o pomocy publicznej.
Zgodnie z art. 67a § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, organ podatkowy, na wniosek podatnika, z zastrzeżeniem art. 67b, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może:
- odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty,
- odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek,
- umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.
Zgodnie z art. 67b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, organ podatkowy, na wniosek podatnika prowadzącego działalność gospodarczą może udzielać ulg w spłacie zobowiązań podatkowych, określonych w art. 67a, które:
- nie stanowią pomocy publicznej,
- stanowią pomoc de minimis,
- stanowią pomoc publiczną przeznaczoną na cele wskazane w pkt. a-m tego przepisu i wymagają notyfikacji Komisji Europejskiej lub zgodności z rozporządzeniami stanowiącymi programy pomocowe.
We wniosku podmiot prowadzący działalność gospodarczą przedstawia informacje dotyczące:
- rodzaju wnioskowanej ulgi (umorzenie, odroczenie, rozłożenie na raty; w przypadku odroczenia należy podać datę płatności odroczonego zobowiązania, w przypadku rat - ilość i wielkość poszczególnych rat oraz terminy płatności),
- przeznaczenia pomocy - we wniosku przedsiębiorca musi wskazać jednoznacznie, o jaką pomoc się ubiega (np. pomoc de minimis),
- przedmiotu wniosku - rodzaj i wielkość zobowiązania podatkowego oraz okres, jakiego dotyczy to zobowiązanie,
- uzasadnienie żądania poprzez wykazanie ważnego interesu strony lub interesu publicznego wraz z dowodami potwierdzającymi wystąpienie tych przesłanek.
Pomoc de minimis jest pomocą, która stanowi szczególną kategorię wsparcia udzielonego przez państwo, gdyż uznaje się, że ze względu na swą małą wartość nie powoduje ona zakłócenia konkurencji w wymiarze unijnym. Oznacza to, że jej udzielanie nie wymaga procedury notyfikacyjnej (przekazania do Komisji Europejskiej). O przyznaniu pomocy de minimis decydują organy podatkowe - na podstawie przepisów art. 67a oraz art. 67b ustawy Ordynacja podatkowa z uwzględnieniem przepisów ustawy o pomocy publicznej i Rozporządzenia Komisji (UE) nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis.
Pomoc de minimis udzielana jest w przypadku, gdy ogólna kwota pomocy de minimis, o którą ubiega się podmiot prowadzący działalność gospodarczą (beneficjent pomocy) łącznie z wartością innej pomocy de minimis, otrzymanej przez niego w okresie trzech lat podatkowych (bierze się pod uwagę dany rok oraz dwa poprzednie lata), nie przekracza kwoty stanowiącej równowartość 200.000 euro, a w odniesieniu do podmiotu gospodarczego działającego w sektorze transportu drogowego towarów - 100.000 euro.
Dla sektora rolnego w odniesieniu do produkcji podstawowej sektorów rolnych udzielanie pomocy de minimis reguluje Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1408/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis w sektorze rolnym.
Dla sektora rybołówstwa udzielanie pomocy de minimis reguluje Rozporządzenie Komisji (UE) nr 717/2014 z dnia 27 czerwca 2014 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis w sektorze rybołówstwa i akwakultury.
Oprócz ww. przepisów, zasady udzielania pomocy w ramach pomocy de minimis i pomocy de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie regulują przepisy art. 5 oraz art. 37 ust. 1 i ust. 2 ustawy o pomocy publicznej.
Dokumenty i zakres informacji, do przedłożenia których zobowiązany jest podmiot ubiegający się o pomoc de minimis, niezbędnych do udzielenia tej pomocy zostały określone w:
- art. 37 ust. 1 ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej,
- rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 29 marca 2010 r. w sprawie zakresu informacji przedstawianych przez podmiot ubiegający się o pomoc de minimis.
Natomiast podmiot ubiegający się o pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie jest zobowiązany do przedstawienia podmiotowi udzielającemu pomocy, wraz z wnioskiem o udzielenie pomocy wszystkich zaświadczeń oraz informacji niezbędnych do udzielenia pomocy, o których mowa w art. 37 ust. 2 ustawy o pomocy publicznej. Zakres informacji, został określony w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 2010 r. w sprawie informacji składanych przez podmioty ubiegające się o pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie.
Należy pamiętać, że zgodnie z art. 37 ust. 7 ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, do czasu przekazania przez podmiot ubiegający się o pomoc zaświadczeń, oświadczeń lub informacji, o których mowa w ust. 1 i 2, 5 pomoc nie może być udzielona temu podmiotowi. Podstawą zakwalifikowania pomocy do pomocy de minimis, są bowiem zaświadczenia, oświadczenia lub informacje, które podmiot ubiegający się o pomoc zobowiązany jest złożyć wraz z wnioskiem o udzielenie pomocy.